'Waar was jij?' is een initiatief van Jo- en Frank van Opdorp, bedacht in de zomer van 2015. Het stelt enerzijds honderden kranten centraal, bewaard over 50 jaar, die sinds september 2015 wekenlijks via wwjij.nl en sociale media gedeeld worden. Anderzijds worden bezoekers en volgers gestimuleerd om met elkaar te delen waar hij of zij bij betreffend nieuws-item waren. We leggen het graag even gedetailleerder uit. Daarvoor moeten we echter de zojuist benoemde 50 jaar terug in de tijd.



Het is 1965 wanneer Piet van Opdorp zijn zoon Jo (toen 13 jaar oud) in Heerlen adviseert om de kranten uit die periode te gaan bewaren. "Die kunnen nog eens heel waardevol gaan worden", verzekerde hij. Aanleiding was het sluiten van de mijnen in Limburg (1965), een ingrijpende gebeurtenis voor de regio. Piet werkte zelf jarenlang in de Staatsmijn Wilhelmina. De kranten van de mijnsluiting vormden het begin van een rijke en langdurige verzameling, die ondertussen een uniek stukje wereldgeschiedenis laat zien, gebracht vanuit de Mijnstreek.

Alle krantenedities die over de grote gebeurtenissen in afgelopen halve eeuw berichtten, werden sinds Jo's tienerjaren in een doos gestopt, iets dat gedurende vele jaren uitgroeide tot een goed gedocumenteerde verzameling. Het ging dan ook bepaald niet alleen om het Limburgse nieuws. Nieuws dat de wereld voorgoed veranderde, sportmomenten waar wij nog dagelijks over praten of schokkende gebeurtenissen waarvan iedereen nog weet waar hij of zij was: het is allemaal bewaard op papier. Op internet zijn de laatste jaren steeds meer krantenarchieven openbaar gemaakt, maar dat betreft veelal statische scans. “Het feit dat je deze verzameling fysiek kunt vasthouden en fotograferen, inclusief de vouwen van de krantenbezorger en af en toe zelfs kunt ruiken, maakt het allemaal heel tastbaar,” volgens de nu 63-jarige Jo.

Diverse verzameling
De verzameling is erg divers. Wereldnieuws als: 'Robert Kennedy vermoord', 'Eerste mens loopt op maan', de aanloop en het uitbreken van de Golfoorlog, terroristische aanslagen in de Verenigde Staten, Londen en Madrid, maar ook recentere 'geschiedenis' als de eerste zwarte president in de Verenigde Staten en de Arabische lente. Landelijk nieuws als: de Zuid-Molukse gijzelingen in Drenthe, de grootste demonstraties in Nederland ooit (anti-kernwapens), de Bijlmerramp of de politieke moord op Pim Fortuyn. Maar zeker ook het regionale nieuws: overstromimgen en evacuaties in Maasdal, de ontploffing bij DSM met 14 doden en de vliegramp bij de Awacs-basis ('Schinveld ontsnapt aan ramp'). Ook mooi zijn de kranten van alle sportmomenten: van de twee Nederlandse tourwinnaars ('Mientje, ik heb de Tour gewonnen!') tot de drie verloren WK-voetbal-finales en van de diverse Elfstedentochten tot het 'gevecht van de 20e eeuw' tussen Joe Frazier en Muhammad Ali.

Tevens is het opmerkelijk om tal van gebeurtenissen te zien die alleen bijzonder zijn als je ze in betreffend tijdsbeeld plaatst (Bankroof in Heerlen van 'maar liefst' vijf ton, President Nixon bezoekt Rusland). Of onderwerpen die tegenwoordig minder bekend zijn en simpelweg in de vergetelheid zijn geraakt ('Het land Biafra wordt uitgehongerd', de Koudegolf over Europa met 300 doden of de rechtzaak tegen Frans H. in Maastricht).

50 jaar wereldnieuws, gedrukt in de Mijnstreek
Het grootste gedeelte van de verzameling bestaat uit Limburgse kranten. Daarom is het buiten het boeiende historische overzicht, dat de geschiedenis laat zien op het moment dat het ook daadwerkelijk gebeurde, tevens een prachtige blik op hoe Limburgse media met zowel klein als groot wereldnieuws omgingen. En dus ook hoe de regionale gedrukte media sinds de mijnsluiting de afgelopen 50 jaar (mee)veranderde. Van de grote, uit bijna alleen tekst bestaande zwart-wit voorpagina's, tot de tabloid formaten met soms voorpagina-vullende foto's. Toch bevat de verzameling ook herhaaldelijk nationale kranten, heel lokale weekbladen of zelfs buitenlandse kranten.

Waar was jij? Herinneringen achter het nieuws
Om stil te staan bij de 50e verjaardag van de verzameling, startte medio september het project 'Waar was jij?', waarmee het rijke overzicht (online) stuk voor stuk gedeeld wordt met iedereen die geinteresseerd is. Op WWjij.nl en sociale media staat iedere week één van de kranten centraal, waarbij bezoekers nadrukkelijk gestimuleerd worden om met elkaar te delen waar hij of zij was ten tijde van het nieuws, maar ook algemene herinneringen aan betreffend (wereld)nieuws zijn van harte welkom. Tevens kan men het initiatief volgen via Facebook, Twitter en Instagram.

De verzameling bevat op dit moment 164 items, waarvan de aanslag op satirisch weekblad Charlie Hebdo en de daarop volgende protesten in Europa de lijst sluiten. Het op instorten staande 't Loon (Heerlen) en de ramp die Pinkpop vorig jaar bespaard bleef, zijn het laatst genoteerde Limburgse nieuws.